1-بررسی وضعیت تاریخی عرضه و تقاضای جهانی نفت (منتهی به مارس 2025)
بررسی رفتار تاریخی عرضه و تقاضای نفت طی ماههای مختلف یکی از راههایی است که در کنار استفاده از مدل و ابزار پیشرفته و به‌روز می‌تواند به ما در پیش‌بینی رفتار آینده آن کمک نماید. در این گزارش برای پیش‌بینی عرضه نفت از داده‌های تولید ماهیانه EIA و برای تقاضای نفت از داده‌های ماهیانه مصرف (شامل میزان فرآورده عرضه شده به بازار) استفاده شده است همچنین از اختلاف مصرف با تولید نفت بعنوان کسری/مازاد تقاضا (خالص برداشت از ذخایر) استفاده شده است . نمودار1 ذیل وضعیت عرضه و تقاضای جهانی نفت را طی دوره ابتدای ماه ژانویه 2023 تا پایان ماه ژوئن 2025 نشان می‌دهد. در ماه ژوئن 2025 بازار با افزایش تقاضای نفت به میزان 1.8 میلیون بشکه و همچنین افزایش عرضه به میزان 600 هزار بشکه نسبت به ماه قبل مواجه شده که با این تغییرات بازار نفت در این ماه با کمبود تقاضا به میزان 470 هزار بشکه در روز مواجه بود. در ماه می 2025 عرضه و تقاضای بازار نفت به ترتیب 104.3 و 102.6 م.ب.ر بود که با 1.66 میلیون بشکه در روز کمبود تقاضای نفت مواجه بود. در مقاطع کوتاه مدت دلیل تفاوت‌های میان عرضه و تقاضا اغلب به دلیل عدم همزمانی و ناهمگونی انتظارات عرضه و تقاضا و تفاوت در سرعت تعدیل و واکنش تقاضا و بخصوص عرضه نسبت به یکدیگر و به سایرعوامل بازار است.
نمودار1: روند ماهیانه عرضه-تقاضای جهانی نفت-میلیون بشکه در روز
Source: IWEO (EIA داده های اولیه از )
نمودار 2 وضعیت تغییرات عرضه و تقاضای نفت، برداشت از ذخایر و تغییر در ذخایر تجاری نفت خام طی سالهای مختلف -دوره اکتبر 2023 تا ژوئن 2025- را نشان می دهد
در ماه ژوئن، علاوه بر تغییرات در میزان عرضه و تقاضا و کمبود درتقاضای بازار به میزان470 هزار بشکه در روز (که در فوق ذکر شد)، میزان تغییر در ذخایر تجاری بازار نفت نسبت به ماه قبل نیز برابر با 420 هزار بشکه بوده است (از 2796.86 در آوریل به 2796.44 م.ب.ر در ژوئن) که بدین ترتیب با افزایش ذخیره نسبت به ماه قبل مواجه بوده است.
نمودار2: وضعیت تغییرات عرضه و تقاضای نفت، برداشت از ذخایر و تغییر در ذخایر تجاری نفت خام در ماههای مختلف-از اکتبر2023 تا ژوئن2025
مأخذ: IWEO (منببع اولیه آمار EIA)
2-پیش‌بینی کوتاه‌مدت عرضه و تقاضای نفت (مبتنی بر مدل IWEM)
این گزارش که با هدف ارائه چشم‌انداز ماهیانه عرضه و تقاضای جهانی نفت تهیه گردیده است علاوه بر بهره‌گیری از نتایج مدلهای Var ، واریانس شرطی (آرچ، گارچ و تارچ ) و همچنین مدلهای هموارسازی نمایی از تکنیک‌های ترکیبی با لحاظ تأثیرات ناپرامتریک اثر متوسط ماههای مشابه سالهای قبل نیز استفاده شده است و تلاش شده است تا حد امکان پیش‌بینی‌ها از دقت لازم برخوردار باشند اما در هر حال با توجه به طیف وسیع عوامل اثرگذار بر بازار بویژه عوامل ناشناخته و غیر قابل پیش‌بینی بویژه در حوزه ژئوپلتیک و علی‌الخصوص در منطقه خاورمیانه، اختلاف در پیش‌بینی امری طبیعی است.
در گزارش ماه قبل پیش‌بینی عرضه و تقاضای نفت نتایج پیش‌بینی عرضه و تقاضای نفت در سه ماهه می و ژوئن و جولای 2025 حاکی از افزایش تقاضای نفت در ماه می و ژوئن و اندکی کاهش در ماه ژولای نسبت به ماه قبل خود بود. پیش‌بینی تقاضای نفت در این سه ماه به ترتیب برابر با 103.1، 104.9 و 104.1 میلیون بشکه در روز برآورد گردید.
پیش بینی عرضه و تقاضای جهانی نفت طی سه ماهه منتهی به جولای 2025 در نمودار3 و 4 و جدول 1 ارائه گردیده است. پیش‌بینی مدل کوتاه مدت IWEM نشان می‌دهد تقاضای نفت در ماه جولای با 400 هزار بشکه کاهش نسبت به ماه قبل به 104 م.ب.ر خواهد رسید. عرضه نفت نیز بر اساس نتایج پیش‌بینی از 104.9 در ژوئن به 105.1 در جولای افزایش خواهد یافت. بر این اساس، بازار در ماه جولای با 1.1 میلیون بشکه کمبود تقاضا (اضافه عرضه) مواجه خواهد بود. پیش‌بینی‌ها برای دوماهه آگوست و سپتامبر نیز حاکی از کاهش تقاضای نفت در آگوست و افزایش آن در سپتامبر (از 104 در جولای به 103.9 در آگوست و 104.4 در سپتامبر) خواهد بود و عرضه نفت نیز با ثبات نسبی در آگوست و افزایش در سپتامبر به ترتیب به 105.1 و 105.3 م.ب.ر خواهد رسید و بدین ترتیب در این دو ماه بازار با اضافه تقاضای 1.1 و 0.9 م.ب.ر مواجه خواهد بود. همچنین پیش‌بینی می‌شود موجودی ذخایر تجاری در سه ماهه پیش‌بینی به ترتیب به 2817، 2821 و 2831 میلیون بشکه برسد. دلیل نوسان موجودی ذخایر تجاری نفت تاحد زیادی در ارتباط با میزان برداشت‌ها از ذخایر به دلیل عوامل پیش‌بینی نشده، حفظ حاشیه امنیت عرضه (در جبران ذخایر از دست رفته)، اثرات فصلی و درون فصلی مربوط به ماههای هر فصل که مرتبط با سوابق تاریخی زمان افزایش یا کاهش موجودی ذخایر تجاری آن بوده است.
نمودار3: پیش بینی عرضه، تقاضا و خالص برداشت از ذخایر بازار نفت-جولای تا سپتامبر2025-میلیون بشکه در روز
مأخذ: IWEO
نمودار4: پیش‌بینی عرضه و تقاضای بازار نفت طی ماههای جولای تا سپتامبر 2025-میلیون بشکه در روز
مأخذ: IWEO
جدول1:مقادیر پیش بینی عرضه، تقاضا، خالص برداشت ذخایر و موجودی ذخایر تجاری آخر دوره مبتنی بر مدل IWEM-میلیون بشکه در روز
مأخذ: IWEO
همچنین در ماههای آتی تغییر در عوامل بنیادین بازار (بویژه تغییر در سطح ذخیره سازی‌ها و پیش‌بینی‌های رشد اقتصادی و بازارکار و سرمایه و شاخص‌های نظیر PMI کشورهای OECD) و نیز عوامل غیر بنیادین بازار نظیر تأثیر اعمال تعرفه بر کالاهای وارداتی آمریکا بخصوص از چین و عکس‌العمل کشورها و احتمال تشدید واکنش‌های (جنگ) تجاری (فعلا با ابزار تعرفه‌ها) و اثرات ناشی از تشدید بحران خاورمیانه و شروع مجدد درگیری‌ها میان ایران واسرائیل و یا قطع بلند مدت و دستیابی به توافق و همچنین تشدید یا تضعیف درگیری‌ها میان روسیه و اوکراین و یا دستیای به صلح و همچنین میزان و شدت افزایش دما و ...از دیگر عواملی هستند که می‌توانند سبب تغییر در نتایج پیش‌بینی و روند آن گردد.
علاوه بر استفاده از روشهای علمی و به روز و پیشرفته، دستیابی به نتایج قابل اطمینان در پیش‌بینی مستلزم آگاهی از عوامل اثرگذار بر بازار است. بر این اساس هدف این گزارش با بهره‌گیری از این ابزارها ارائه چشم‌انداز ماهیانه عرضه و تقاضای جهانی نفت است. در این گزارش با بهره گیری از مدلهای مختلف (مبتنی بر مدل کوتاه‌مدت IWEM) و تکنیک‌های ترکیبی و با لحاظ تأثیرات ناپرامتریک اثر متوسط ماههای مشابه سالهای قبل، پیش‌بینی عرضه و تقاضای جهانی نفت برای سه ماهه جولای، آگوست و سپتامبر 2025 انجام شد. پیش‌بینی‌ها حاکی از تداوم کسری تقاضای نفت در بازار دراین ماه‌هااست. تقاضای نفت در این سه ماه به ترتیب برابر با 104، 103.9 و 104.4 م.ب.ر و میزان عرضه به ترتیب برابر با 105.1، 105.1 و 105.3 م.ب.ر پیش‌بینی شده است که به ترتیب با 1.1، 1.1 و 0.9 م.ب.ر با کسری در تقاضای نفت (اضافه عرضه نفت) مواجه خواهد بود و لذا پیش‌بینی می‌شود موجودی ذخایر تجاری در سه ماهه پایانی سال به ترتیب به 2817، 2821 و 2831 میلیون بشکه برسد. دلیل نوسان موجودی ذخایر، همچنانکه ذکر شد بیشتر مربوط به میزان برداشت‌ها از ذخایر در نتیجه سیاست حفظ حاشیه امنیت عرضه و همچنین اثرات فصلی و درون فصلی مربوط به هر ماه بوده است.
