قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاکچین و کاربرد آن در صنعت نفت و گاز
قراردادهای هوشمند، برنامههایی کامپیوتری هستند که روی پلتفرمهای بلاکچین اجرا میشوند و امکان اجرای خودکار و بدون واسطه توافقنامهها را فراهم میسازند. در ادامه به بررسی ویژگیها و اهمیت این فناوری پرداخته میشود.
قرارداد هوشمند مجموعهای از کدهای برنامهنویسی است که شرایط یک قرارداد را تعریف و ثبت میکند. به محض تحقق شرایط تعیینشده، کد مربوطه به صورت خودکار اجرا خواهد شد. برخلاف قراردادهای سنتی که نیازمند واسطههایی مانند وکیل یا نهادهای نظارتی هستند، قراردادهای هوشمند بدون دخالت انسانی و به صورت خودکار عمل میکنند.
بلاکچین چیست؟
بلاکچین یک دفتر کل دیجیتال غیرمتمرکز هست که اطلاعات را به صورت بلوکهای زنجیرهای و ایمن ذخیره میکند. هر بلوک با استفاده از روشهای رمزنگاری به بلوک قبلی متصل شده و تغییر اطلاعات گذشته تقریباً غیرممکن است. این فناوری، پایهی اصلی ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین و اتریوم محسوب میشود.
مزایای استفاده از قراردادهای هوشمند در صنعت نفت و گاز
1. شفافیت و ردیابی زنجیره تأمین
• در صنعت نفت و گاز، قراردادهای هوشمند میتوانند تمام مراحل تولید، حمل و نقل، و تحویل نفت را از ابتدا تا انتها ثبت و ردیابی کنند.
• این شفافیت به شرکتها کمک میکند تا مسیر و شرایط کالا را در هر زمان و مکان بررسی کرده و از تقلب یا اشتباهات جلوگیری کنند.
2. کاهش هزینهها و حذف واسطهها
• در معاملات نفتی، بسیاری از فرآیندها نیازمند واسطههای مالی (مانند بانکها یا شرکتهای تسویه حساب) هستند. قراردادهای هوشمند این واسطهها را حذف کرده و پرداختها و تسویه حسابها را به صورت خودکار انجام میدهند.
• این کاهش واسطهها باعث کاهش هزینههای اضافی میشود و معاملات سریعتر و کمهزینهتر انجام میگیرد.
3. اطمینان از اجرای دقیق قراردادها
• قراردادهای هوشمند بر اساس شرایط از پیش تعیین شده و خودکار اجرا میشوند. در صنعت نفت و گاز، این به این معنی هست که اگر تمام مراحل حمل، تحویل و پرداختها به درستی انجام بشود، سیستم به صورت خودکار عمل میکند.
• این مورد باعث کاهش خطای انسانی میشود و شرکتها میتوانند از اجرای دقیق قراردادها اطمینان حاصل کنند.
4. کاهش تقلب و فساد
• از آنجا که تمام اطلاعات مربوط به معاملات نفتی روی بلاکچین ثبت میشود و این اطلاعات غیرقابل تغییر هستند، امکان تقلب یا دستکاری در دادهها به شدت کاهش پیدا میکند.
• این ویژگی، به ویژه در صنعت نفت و گاز که به دلیل حجم بالای معاملات، حاکمیتها و نهادهای مختلف را درگیر میکند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
5. گزارشدهی خودکار و شفاف
• اطلاعات قراردادها و تراکنشها به صورت خودکار و شفاف روی بلاکچین ثبت میشود که به نهادهای نظارتی یا سازمانهای دولتی این امکان را میدهد تا به راحتی روند پرداخت، تحویل و عملیات را پیگیری کنند.
6. افزایش سرعت فرآیندها
• در صنعت نفت و گاز، فرآیندهایی مانند تسویه حسابها یا پرداختها معمولا زمانبر و پیچیده هستند. قراردادهای هوشمند این فرآیندها را تسریع کرده و انتقال اطلاعات را بدون تاخیر انجام میدهند.
7. ایجاد فرآیندهای هوشمند و مقیاسپذیر
• استفاده از قراردادهای هوشمند امکان مدیریت فرآیندهای پیچیده و مقیاسپذیر را فراهم میکنند.
• به عنوان مثال، در زنجیره تأمین جهانی نفت، میتوان حمل و نقل و پرداختها را به صورت هوشمند و بدون نیاز به مداخله انسانی مدیریت کرد.
8. پشتیبانی از مقررات و تطابق قانونی
• در صنعت نفت و گاز، تطابق با مقررات و رعایت قوانین بسیار مهم است. قراردادهای هوشمند میتوانند مراحل قانونی و الزامات قراردادی را به صورت خودکار مدیریت کرده و این به شرکتها کمک میکند تا در چارچوب مقررات باقی بمانند.
نحوه عملکرد قراردادهای هوشمند
• قرارداد هوشمند با استفاده از یک زبان برنامهنویسی خاص نوشته و سپس بر روی بلاکچین مستقر میشود.
• پس از انجام آزمایشات و تأیید نهایی، قرارداد در شبکه بلاکچین فعال میشود.
• به محض وقوع شرایط مشخصشده در قرارداد (مانند پرداخت وجه یا تأیید یک رویداد)، قرارداد بهطور خودکار اجرا خواهد شد.
• تمامی تراکنشها و تغییرات انجامشده در بلاکچین ثبت شده و غیرقابل تغییر باقی میمانند.
قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاکچین میتوانند کاربردهای گستردهای در صنعت نفت و گاز داشته باشند، زیرا این صنعت دارای قراردادهای پیچیده، تأمینکنندگان متعدد، پرداختهای کلان، و فرآیندهای نظارتی گسترده است.
کاربردهای قرارداد هوشمند در صنعت نفت و گاز
1. ایجاد اتوماسیون در انجام پرداختها
• به عنوان مثال، هنگامی که یک شرکت محمولهای از نفت خام را تحویل میدهد، قرارداد هوشمند میتواند پرداخت را بهصورت خودکار و بدون نیاز به واسطههایی نظیر بانکها یا شرکتهای تسویه مالی انجام دهد.
• نمونهای از این کاربرد زمانی است که میزان تحویلشده، در سیستمهای اینترنت اشیا (IoT) ثبت شود، که در این صورت قرارداد هوشمند میتواند بدون تأخیر و بدون مداخله انسانی تسویهحساب را انجام دهد.
2. ردیابی و شفافیت زنجیره تأمین
• از زمان استخراج تا فرآیند پالایش و توزیع، نفت و گاز از شرکتهای مختلفی عبور میکند. فناوری بلاکچین میتواند مسیر حرکت محموله را با شفافیت کامل ثبت کرده و از تقلب، قاچاق، یا دستکاری اطلاعات جلوگیری کند.
• برای نمونه، شرکتهای شل و بیپی در حال بررسی استفاده از بلاکچین برای بهینهسازی زنجیره تأمین خود هستند.
3. مدیریت قراردادهای حفاری و پیمانکاران
• شرکتهای فعال در حوزه نفت و گاز معمولاً با پیمانکاران متعددی همکاری میکنند. قراردادهای هوشمند میتوانند تضمین کنند که هر پیمانکار تنها زمانی پول خود را دریافت کند که کار را مطابق با استانداردهای تعیین شده انجام داده باشد.
4. مدیریت حقوق مالکیت و مجوزها
• در بخشهایی که مالکیت منابع و حق حفاری وجود دارد، قراردادهای هوشمند میتوانند فرآیند صدور و مدیریت مجوزها رو تسهیل کرده و از بروز اختلافات حقوقی جلوگیری نمایند.
نمونههای واقعی استفاده از قراردادهای هوشمند در صنعت نفت و گاز
• شرکتهای شل و بیپی از فناوری بلاکچین برای اتوماسیون معاملات نفتی و کاهش هزینههای تسویه مالی خود استفاده میکنند.
• شرکت پتروبلوک (در کانادا) یک پلتفرم بر پایه بلاکچین توسعه داده است که با هدف بهینهسازی و افزایش شفافیت در زنجیره تأمین نفت و گاز طراحی شده است.
پلتفرمهای مورد استفاده
فناوری قراردادهای هوشمند پتانسیل بالایی برای تحول در صنعت نفت و گاز دارد و شرکتهای بزرگ نیز در حال توسعه و پیادهسازی آن هستند. با این حال، نیاز به بهبود زیرساختها، تنظیم مقررات و پذیرش گسترده این فناوری همچنان احساس میشود. شرکتهایی که از قراردادهای هوشمند و فناوری بلاکچین در صنعت نفت و گاز استفاده میکنند و پلتفرمهای مورد استفاده آن عبارتند از:
1. پلتفرم واکت : شرکتهای بزرگی مانند شل و بیپی از این پلتفرم استفاده میکنند. واکت یک پلتفرم مبتنی بر بلاکچین است که برای مدیریت فرآیندهای پس از تجارت (شامل تمام مراحلی است که بعد از انجام یک معامله مالی (مثلاً خرید و فروش سهام، کالا یا ارز) اتفاق میافتد تا اطمینان حاصل شود که معامله به درستی تسویه و ثبت شده است.) در صنعت انرژی طراحی شده است. این پلتفرم با استفاده از قراردادهای هوشمند، فرآیندهای پس از تجارت را اتوماسیون میکند و نیاز به اسناد کاغذی را کاهش میدهد. این امر منجر به کاهش هزینهها و افزایش شفافیت در معاملات نفتی میشود.
2. پلتفرم پتروبلوک: شرکت پتروبلوک یک شرکت کانادایی است که در زمینه توسعه پلتفرمهای بلاکچین برای صنعت نفت و گاز فعالیت میکند. این شرکت، پلتفرمی مبتنی بر بلاکچین توسعه داده است که به طور خاص برای زنجیره تأمین در صنعت نفت و گاز طراحی شده است. با استفاده از قراردادهای هوشمند، این پلتفرم امکان ردیابی و مدیریت بهتر زنجیره تأمین را فراهم میکند و به کاهش تقلب و افزایش کارایی کمک میکند.
3. پلتفرم آیبیام بلو میکس : در سال ۲۰۱۷، سه شرکت ناتیکسیس ، آیبیام و ترافیگورا پروژهای آزمایشی را با استفاده از پلتفرم آیبیام بلو میکس در بازار نفت خام آمریکا راهاندازی کردند. این یک پلتفرم ابری است که امکان توسعه و استقرار برنامههای بلاکچین را فراهم میکند. این پلتفرم امکان به اشتراکگذاری همزمان دادههای پرداخت، حمل و نقل و تحویل محصولات را فراهم میکند که در روشهای مرسوم نیازمند کاغذبازیهای فراوان بود.
چندین پلتفرم دیگر نیز در زمینه قراردادهای هوشمند و بلاکچین در صنعت نفت و گاز فعالیت میکنند. این پلتفرمها برای اتوماسیون فرآیندهای تجاری، افزایش شفافیت و کاهش هزینهها در معاملات نفتی طراحی شدهاند. این پلتفرمها عبارتاند از:
1. کواروم : پلتفرمی مبتنی بر بلاکچین که برای معاملات مالی و قراردادهای هوشمند طراحی شده است. این پلتفرم برای اتوماسیون قراردادها، پرداختها و تسویه حسابها در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز مورد استفاده میگیرد. ویژگیها: کواروم از قابلیتهای خاص بلاکچین اتریوم بهره میبرد و میتواند از نظر امنیت و سرعت عملکرد، نیازهای صنایع بزرگ مانند نفت و گازرا تامین کند.
2. بنیاد وب انرژی : یک شبکه بلاکچین است که به طور ویژه برای صنعت انرژی، از جمله نفت و گاز طراحی شده است. هدف اصلی آن بهینهسازی فرآیندهای انرژی و ارتقای شفافیت در زنجیره تأمین نفت و گاز است. ویژگیها: این پلتفرم در زمینه مدیریت گواهیهای انرژی و فرآیندهای تجارت انرژی با استفاده از قراردادهای هوشمند کاربرد دارد.
3. بلوکسرتس : پلنفرمی مبتنی بر بلاکچین است که بیشتر برای احراز هویت و تأیید اسناد کاربرد دارد. درصنعت نفت و گاز، این پلتفرم میتواند برای مدیریت گواهیها، مجوزها و قراردادهای مالکیت منابع طبیعی مورد استفاده قرارگیرد. ویژگیها: امکان احراز هویت دیجیتال و جلوگیری از تقلب در گزارشها و اسناد نفتی طراحی فراهم میکند.
4. آر۳ کُردا : یک پلتفرم بلاکچین است که توسط شرکت آر۳ توسعه یافته و برای قراردادهای تجاری و مالی در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. از این پلتفرم در صنعت نفت و گاز برای مدیریت قراردادهای مالی و پرداختها استفاده میشود. ویژگیها: به دلیل طراحی خاص برای تبادلات خصوصی و امن، گزینهای مناسب برای شرکتهای نفتی است که نیاز به حفظ حریم خصوصی دارند.
5. هایپرلجر : مجموعهای از پروژههای بلاکچین است که که برای مدیریت زنجیره تأمین و قراردادهای هوشمند در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز توسعه یافته است. ویژگیها: دارای قابلیتهای انعطافپذیر برای نیازهای خاص صنایع مختلف از جمله معاملات نفت و گاز است.
6. شیپچین : یک پلتفرم مبتنی بر بلاکچین است که بیشتر برای حمل و نقل و مدیریت لجستیک استفاده میشود. این پلتفرم به شرکتهای نفتی کمک میکند که فرآیند حملونقل محمولههای نفتی را بهتر مدیریت کنند و شفافیت در زنجیره تأمین ایجاد کنند. ویژگیها: با استفاده از قراردادهای هوشمند، زمان و هزینههای حمل و نقل را کاهش میدهد.
تمامی این پلتفرمها به صنعت نفت و گاز کمک میکنند که فرآیندهای تجاری، مالی، حملونقل و مدیریت قراردادها را بهبود بخشیده و از مشکلات سنتی و هزینههای اضافی جلوگیری کنند. بیشتر این پلتفرمها از قراردادهای هوشمند برای اتوماسیون و شفافسازی استفاده میکنند تا بتوانند معاملات را سریعتر، دقیقتر و بدون نیاز به واسطهها انجام دهند.
گفتنی است که شرکتها با استفاده از پلتفرمهای مبتنی بر بلاکچین و قراردادهای هوشمند، به دنبال اتوماسیون، شفافیت و کاهش هزینهها در فرآیندهای مختلف صنعت نفت و گاز هستند. پلتفرم واکت در زمینه مدیریت معاملات پس از تجارت (Post-Trade Processing) در بازار نفت خام و محصولات انرژی فعالیت بیشتری دارد.
بیپی و شل از پیشگامان استفاده از بلاکچین و قراردادهای هوشمند در صنعت نفت و گاز هستند. این دو شرکت به طور خاص در زمینه زنجیره تأمین، اتوماسیون معاملات، و کاهش هزینهها از پلتفرمهایی مانند واکت و دیگر راهحلهای بلاکچین استفاده میکنند. با توجه به اندازه و تأثیرگذاری این شرکتها در صنعت نفت و گاز، این دو از مهمترین پشتیبانهای این فناوری در این حوزه به شمار میروند و تحقیقات و پروژههای مختلفی را در این زمینه انجام میدهند.
توضیحات جزئیتر یکی از پلتفرمها
نحوه کار دقیق پلتفرم واکت: واکت یک پلتفرم مبتنی بر بلاکچین است که فرآیندهای سنتی و کاغذبازیهای مربوط به معاملات نفتی را دیجیتالی و اتوماتیک میکند. این کار باعث میشود:
• شفافیت افزایش یابد (زیرا همه دادهها روی بلاکچین ثبت میشوند).
• ریسک خطای انسانی کاهش پیدا کند (زیرا قراردادها خودکار اجرا میشوند).
• هزینههای تسویه حساب کمتر شود (زیرا واسطههای مالی حذف میشوند).
نحوه بهرهگیری شل و بیپی از پلتفورم واکت:
1. دیجیتالیسازی فرآیندهای پس از تجارت
• بعد از نهایی شدن یک معامله نفتی، اسناد، قراردادها، و دادههای مرتبط روی واکت ثبت میشود.
• همین باعث کاهش نیاز به اسناد کاغذی و کاهش زمان پردازش قراردادها میشود.
2. اتوماسیون تسویه حساب و پرداختها
• اجرای قراردادهای هوشمند در پلتفرم واکت باعث میشود که وقتی تحویل نفت انجام شد، پرداخت خودکار اجرایی شود.
• این کار از تاخیرهای پرداخت و اختلافات مالی جلوگیری میکند.
3. شفافیت زنجیره تأمین
• دادههای مرتبط با حملونقل، تحویل، و تسویه حساب بهصورت غیرقابل تغییر روی بلاکچین ثبت میشود.
• این شفافیت به جلوگیری از تقلب و خطاهای گزارشدهی کمک میکند.
در نتیجه پلتفرم واکت کمک میکند که معاملات نفتی سریعتر، امنتر و کمهزینهتر انجام شوند. این یکی از مهمترین نمونههای استفاده از قراردادهای هوشمند در صنعت انرژی است.
چالشها و موانع توسعه این قراردادها
• پذیرش گسترده این فناوری در صنعت نفت و گاز به زمان نیاز دارد، زیرا این صنعت ماهیت سنتی و محافظهکارانهای دارد.
• قراردادهای هوشمند همچنان با چالشهایی در زمینه تنظیم مقررات و انطباق با قوانین بینالمللی مواجه است.
• ادغام این فناوری با سیستمهای قدیمی و فناوری اینترنت اشیا، نیازمند تغییرات ساختاری و فنی است که میتواند فرآیند پیادهسازی را پیچیده سازد.
مزایای خاص بلاکچین در قراردادهای نفت و گاز ایران
بلاکچین میتواند در بخشهای مختلف زنجیره تأمین، تجارت و مدیریت قراردادهای نفت و گاز ایران مزایایي ارائه دهد، از جمله:
1. کاهش تأثیر محدودیتها و تسهیل تجارت بینالمللی
یکی از چالشهای اساسی در صنعت نفت ایران، محدودیتهای بانکی و مالی است که موجب مشکلاتی در انتقال وجوه و تسویهحسابهای بینالمللی شده است. فناوری بلاکچین میتواند به عنوان راهکاری جایگزین برای کاهش وابستگی به سیستمهای مالی سنتی و تسهیل فرآیندهای مالی در تجارت انرژی مورد استفاده قرار گیرد. مزایای بلاکچین در مقابله با محدودیتهای بانکی بدین قرار است:
• با استفاده از قراردادهای هوشمند و رمزارزها، امکان دریافت درآمد حاصل از فروش نفت و گاز بدون نیاز به سیستم بانکی سوئیفت فراهم میشود.
• کشورهایی مانند چین، روسیه و ونزوئلا میتوانند از سیستمهای مالی مبتنی بر بلاکچین برای تسویهحسابهای تجاری و انجام معاملات نفتی استفاده کنند.
2. مقابله با قاچاق سوخت و افزایش نظارت بر توزیع انرژی
فناوری بلاکچین میتواند در این زمینه راهگشا باشد:
• ردیابی مسیر سوخت از پالایشگاه تا مصرفکننده، بهطوری که مشخص شود هر لیتر بنزین یا گازوئیل در کجا و چگونه مصرف شده است.
• جلوگیری از دستکاری دادهها و کمفروشی در جایگاههای سوخت از طریق ثبت غیرقابل تغییر اطلاعات.
• افزایش نظارت و شفافیت در توزیع فرآوردههای نفتی بهویژه در مناطق مرزی.
3. افزایش شفافیت در قراردادهای نفتی و جذب سرمایهگذاری خارجی
یکی از موانع اصلی در جذب سرمایهگذاری خارجی در صنعت نفت ایران، عدم شفافیت در قراردادها و ریسک بالای همکاری با نهادهای دولتی است. بلاکچین میتواند این مشکل را بهطور موثری برطرف کند:
• ثبت قراردادهای نفتی در بلاکچین که موجب کاهش مشکلات و سوءاستفاده میشود.
• امکان مشاهده مفاد قراردادها برای سرمایهگذاران خارجی، که سطح اطمینان آنها را افزایش میدهد.
• خودکار شدن پرداختها و اجرای تعهدات بدون نیاز به اعتماد متقابل، از طریق قراردادهای هوشمند.
4. مدیریت بهتر یارانههای انرژی
دولت ایران سالانه میلیاردها دلار یارانه انرژی پرداخت میکند، اما یکی از چالشهای اساسی، توزیع ناعادلانه این یارانهها و سوءاستفادهها است. بلاکچین میتواند این مشکل را از طریق راهکارهای زیر حل کند:
• ایجاد کیف پول دیجیتال یارانه انرژی برای هر فرد، که در بلاکچین ثبت و مدیریت شود.
• اطمینان از اختصاص یارانه فقط به افراد واجد شرایط و جلوگیری از سوءاستفاده نهادهای غیرمجاز.
• شفافیت در قیمتگذاری انرژی و حذف امکان دستکاری قیمت توسط واسطهها.
5. کاهش هزینههای صادرات نفت و گاز و افزایش بهرهوری
ایران یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت و گاز است، اما واسطههای متعدد و هزینههای اضافی، بخشی از سود حاصل از صادرات را کاهش میدهد. بلاکچین میتواند در این زمینه بهینهسازی فرآیندهای تجاری را تسهیل کند:
• ثبت معاملات صادراتی در بلاکچین که موجب کاهش هزینههای واسطهگری میشود.
• حذف دلالان و کاهش کارمزدهای بانکی از طریق استفاده از قراردادهای هوشمند و رمزارزها.
• کاهش تأخیر در تحویل نفت و دریافت وجوه با استفاده از سیستمهای مالی غیرمتمرکز.
پیشبینی امکان اجرایی شدن بلاکچین در قراردادهای نفت و گاز ایران
اجرایی شدن بلاکچین در صنعت نفت و گاز ایران به عوامل متعددی وابسته است. برخی از این عوامل مثبت و برخی چالشبرانگیز هستند. دلایل امکانپذیری اجرا عبارتند از:
• نیاز به شفافیت و کاهش فساد در قراردادهای نفتی، که یکی از اهداف اصلی بلاکچین است.
• تحریمهای اقتصادی و محدودیتهای بانکی، که ایران را به سمت سیستمهای غیرمتمرکز مالی سوق میدهد.
• توسعه فناوریهای دیجیتال و علاقهمندی برخی نهادهای دولتی و خصوصی به پیادهسازی فناوریهای نوین.
اما موانع و چالشهای اجرایی آن عبارتند از:
• زیرساختهای قانونی و مقرراتی ضعیف: هنوز قوانین مشخصی برای پذیرش قراردادهای هوشمند و بلاکچین در قراردادهای نفتی ایران تدوین نشده است.
• عدم پذیرش بینالمللی: بسیاری از قراردادهای بینالمللی صنعت نفت ایران تحت تأثیر تحریمها هستند و پذیرش قراردادهای مبتنی بر بلاکچین در سطح جهانی ممکن است با چالش مواجه شود.
• کمبود دانش فنی و نیروی متخصص: پیادهسازی سیستمهای مبتنی بر بلاکچین نیازمند نیروی متخصص در این حوزه است که هنوز در ایران به اندازه کافی توسعه نیافته است.
• زیرساختهای فناوری اطلاعات ناکافی: بسیاری از بخشهای صنعت نفت هنوز از سیستمهای سنتی استفاده میکنند و پیادهسازی بلاکچین نیازمند بهروزرسانی و تحول دیجیتال است.
بخشهایی از صنعت نفت و گاز که بیشترین نفع را از بلاکچین خواهند برد عبارتند از: مدیریت قراردادهای بینالمللی و صادرات نفت (کاهش ریسکهای مالی و افزایش شفافیت پرداختها)
مدیریت زنجیره تأمین تجهیزات و مواد اولیه (بهبود شفافیت و کارایی)، حملونقل و صادرات فرآوردههای نفتی (کاهش جعل اسناد و ردیابی محمولهها)، تجارت محصولات پتروشیمی و فرآوردههای نفتی (پرداختهای سریعتر و کاهش هزینههای بانکی)، مدیریت حقوقی و مالی پروژههای نفت و گاز (کاهش اختلافات قراردادی و تأخیرات)
زیرساختهای موردنیاز برای اجرای بلاکچین در نفت و گاز ایران
1. تدوین قوانین و مقررات رسمی برای پذیرش قراردادهای هوشمند و تراکنشهای بلاکچینی
2. سرمایهگذاری در توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتقای امنیت سایبری
3. آموزش و تربیت نیروی متخصص در زمینه بلاکچین و قراردادهای هوشمند
4. ایجاد پلتفرمهای بومی برای مدیریت قراردادهای نفتی بر بستر بلاکچین
5. همکاری با کشورهای پیشرو در این حوزه برای انتقال فناوری و تجارب موفق
جمعبندی
از نظر فنی و کاربردی، ایران به بلاکچین نیاز دارد و این فناوری میتواند تحول اساسی در صنعت انرژی کشور ایجاد کند. اما موانعی مانند مشکلات زیرساختی، چالشهای قانونی و مقاومت در برابر تغییر میتواند فرایند اجرایی شدن بلاکچین را زمانبر کند.